Chú thích Tạ An

  1. ↑ Nay thuộc huyện Thái Khang, tỉnh Hà Nam, Trung Quốc
  2. ↑ Tấn thư, quyển 79: Phụ Bầu, Thái thường khanh
  3. ↑ Lúc đó Tạ An chỉ mới 4 tuổi
  4. ↑ Tấn thư, quyển 79: Thường dữ Tôn Xước đẳng phiếm hải, phong khởi lãng dũng, chư nhân tịnh cụ, An ngâm khiếu tự nhược
  5. ↑ Tấn thư, [https://zh.wikisource.org/wiki/晉書/卷008 quyển 8] 6: Thúc phụ An thường vấn：Mao thi hà cú tối　 giai?, Đạo Uẩn xưng："Cát phủ tác tụng, mục như thanh phong. Trọng san phủ vĩnh hoài, dĩ úy kì tâm. An vị hữu nhã nhân thâm trí
  6. ↑ Bá Di là bề tôi của vua Trụ. Khi Chu Vũ vương diệt Trụ, Bá Di bỏ lên núi hái rau vi mà ăn, không chịu ăn thóc nhà Chu, cuối cùng đói chết
  7. ↑ Thế thuyết, Tấn ngữ: Hoàn đại ti mã bệnh, Tạ công vãng tỉnh bệnh, tòng đông môn nhập. Hoàn công diêu vọng, thán viết：Ngô môn trung cửu bất kiến như thử nhân
  8. ↑ Tấn thư, quyển 8: Đinh vị, nghệ khuyết, nhân đồ phế lập, vu đế tại túc hữu nuy tật, bế nhân tương long, kế hảo, Chu linh bảo đẳng tham thị nội tẩm, nhi nhị mĩ nhân Điền thị, Mạnh thị sanh tam nam, trường dục phong thụ, thì nhân hoặc chi, Ôn nhân　 phúng thái hậu dĩ Y Hoắc chi cử. Kỉ Dậu, tập bách quan vu triều đường, tuyên Sùng Đức thái hậu lệnh viết：Vương thất gian nan, Mục, Ai ai đoản tộ, quốc tự bất dục trữ cung mĩ lập. Lang Nha vương Dịch thân tắc mẫu đệ, cố dĩ nhập toản đại vị. Bất đồ đức chi bất kiến, nãi　chí vu tư, hôn trọc hội loạn, động vi lễ độ. Hữu thử tam nghiệt, mạc tri thùy tử. Nhân luân đạo tang, xú thanh hà bố. Ký bất khả dĩ phụng thủ xã tắc, kính thừa tông miếu, thả hôn nghiệt tịnh đại, tiện dục kiến thụ trữ. Vu võng tổ tông, tụng di hoàng cơ, thị nhi khả nhẫn, thục bất khả hoài! Kim phế Dịch vi Đông Hải vương
  9. ↑ Tư trị thông giám, quyển 102: đinh vị, nghệ Kiến Khang, phúng Trữ thái hậu thỉnh phế đế, lập thừa tướng Cối Kê vương Dục tịnh tác lệnh thảo trình chi
  10. ↑ Tấn thư, [https://zh.wikisource.org/wiki/晉書/卷008 quyển 8]: Vu thị đại tư mã Hoàn ÔN suất bách quan tiến Thái Cực tiền điện, cụ thừa dư pháp giá, phụng nghênh đế vu Cối Kê để vu triều đường biến phục, trứ bình cân trách đan y, đông hướng bái thụ tỉ thụ
  11. ↑ Tấn thư, [https://zh.wikisource.org/wiki/晉書/卷008 quyển 8]: Ât mão, Ôn tấu phế Thái tể, Vũ Lăng vương Hi cập tử Tổng
  12. ↑ Tư trị thông giám, quyển 103: Thiểu tử khả phụ giả phụ chi, như bất khả. quân tự thủ chi
  13. ↑ Tư trị thông giám, quyển 103: Thản chi viết：Thiên hạ Tuyên Nguyên chi thiên hạ, bệ hạ hà đắc chuyên chi
  14. ↑ Nguyên văn: Tấn tộ tồn vong, tại thử nhất hành
  15. ↑ Nguyên văn: An văn chư hầu hữu đạo, thủ tại tứ lân, minh công hà tu bích hậu trí nhân tà
  16. ↑ Thế thuyết Tấn ngữ: Hoàn ông phục giáp thiết soạn, nghiễm diên triêu sĩ, nhân thử dục tru Tạ An, Vương Thản Chi. Vương thậm cự, vấn Tạ viết: Đương tác hà kế? Tạ thần ý bất biến, vị văn độ viết：Tấn tộ tồn vong, tại thử nhất hành. Tương dữ câu tiền. Vương chi khủng trạng, chuyển kiến vu sắc. Tạ chi　 khoan dong dũ biểu vu mạo. Vọng giai xu tịch, phương tác lạc sanh vịnh, phúng Hạo hạo hồng lưu. Hoàn đạn kì khoáng viễn, nãi thú giải binh
  17. ↑ Tư trị thông giám, quyển 103: Thu thất nguyệt, kỉ hợi, Nam quận Tuyên Vũ công Hoàn Ôn hoăng
  18. ↑ Tấn thư, quyển 79: Cập Ôn bệnh đốc, phúng triều đình gia cửu tích, sử viên hoành cụ thảo. An kiến, triếp cải chi, do hị lịch tuần bất tựu. Hội Ôn hoăng, tích mệnh toại tẩm
  19. ↑ Nay thuộc Dương châu, Trung Quốc
  20. ↑ Tấn thư, quyển 32: Cập Hiếu Vũ Đế niên thiểu, thái hậu phức lâm triều nhiếp chính
  21. ↑ Tư trị thông giám, quyển 103: bát nguyệt, nhâm tử, thái hậu phục lâm triêu nhiếp chánh
  22. ↑ Tư trị thông giám, quyển 104: Xuân, chánh nguyệt, Nhâm Dần sóc, đế gia nguyên phục, Hoàng thái hậu hạ chiếu quy chánh, phục xưng Sùng đức thái hậu
  23. ↑ Tấn thư, quyển 79: Thì đế thủy thân vạn ki, tiến ân Trung thư giám, Phiêu kị tướng quân, Lục thượng thư sự
  24. ↑ Nay thuộc phía nam Sơn Tây, Trung Quốc
  25. ↑ Nằm giữa địa phận hai tỉnh Trùng Khánh và Tứ Xuyên hiện nay
  26. ↑ Tư trị thông giám, quyển 104: Huyền mộ kiêu dũng nhân, gồm Bành Thành nhân Lưu Lao Chi, dĩ Lao Chi vi tiền phong, bách chiến bách thắng, đương xưng Bắc phủ binh
  27. ↑ Nay thuộc huyện Tương Phàn, tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc
  28. ↑ Nay thuộc Từ châu, Giang Tô, Trung Quốc
  29. ↑ Nay thuộc huyệnThanh Giang, tỉnh Giang Tô
  30. ↑ Tấn thư, quyển 79: bái Vệ tướng quân, Khai phủ nghi đồng tam ti, phong Kiến Xương huyện công
  31. ↑ Tấn thư, quyển 79: nãi tiến đô đốc Dương, Giang, Kinh, Tư, Dự, Từ, Duyện, Thanh, Ký, U, Tịnh, Ninh, Ích, Ung, Lương thập ngũ châu quân sự, gia hoàng việt, kì bổn quan như cố
  32. ↑ Tư trị thông giám, quyển 105: giáp Ngọ, gia An đô đốc Dương, Giang đẳng thập ngũ châu　chư quân sự, gia Hoàng việt
  33. ↑ Tấn thư, quyển 79: thị thì　Hoàn Xung ký tốt, Kinh, Giang nhị châu tịnh khuyết, vật luận dĩ Huyền huân vọng, nghi dĩ thụ chi
  34. ↑ Tư trị thông giám, quyển 105: dĩ Tạ Thạch vi Thượng thư lệnh, tiến Tạ Huyền hào Tiền tướng quân
  35. ↑ Tư trị thông giám, quyển 105: Tam nguyệt, dĩ Vệ tương quân Tạ An vi thái bảo
  36. ↑ Tấn thư, quyển 79: thì Cối Kê vương Đạo Tử chuyên quyền, nhi gian siểm pha tương phiến cấu, An xuất trấn Quảng Lăng chi bộ khâu, trúc lũy viết tân thành dĩ tị chi
  37. ↑ Tấn thư, quyển 79: toại hoàn đô, văn đương dư nhập tây châu môn, tự dĩ bổn chí bất toại
  38. ↑ Tấn thư, quyển 79: cập táng, gia thù lễ, y đại ti mã Hoàn Ôn cố sự
  39. ↑ Thế thuyết Tấn ngữ: tạ công phu nhân vi chư tì, sử tại tiền tác kĩ, sử thái phó tạm kiến, tiện hạ vi, thái phó tác canh khai, phu nhân vân：Khủng thương thịnh đức
  40. ↑ Tấn thư, quyển 79: Tạ Diễm hựu tao mẫu ưu, triều đình nghi kì táng lễ　vị nghi tư cấp táng, tất y thái phó cố sự
  41. ↑ Tấn thư, quyển 79: Mân thú An nữ, tịnh bất chung, do thị dữ tạ thị hữu khích
  42. ↑ Chương châu phủ chí: Tạ Quảng Huệ vương tức Tấn Tạ Ân Thạch dã, Trần tướng quân Nguyên Quang phụng kì hương hỏa nhập mân chương, Chương nhân nhân nhi tự chi